Seniorzy są narażeni na różne problemy zdrowotne. Niektóre z nich są ściśle związane z funkcjonowaniem mózgu. Kłopoty z zapamiętywaniem i przywoływaniem informacji z pamięci mogą być objawami demencji lub choroby Alzheimera. Czasem jednak jest to po prostu wynik starzenia się mózgu i braku angażowania go w wykonywanie zadań. Na szczęście istnieje wiele prostych ćwiczeń, które mogą podnieść komfort funkcjonowania osób starszych i wpłynąć pozytywnie na ich funkcjonowanie poznawcze.
Dlaczego warto ćwiczyć umysł?
Współczesna wiedza jednoznacznie wskazuje na to, że dzięki systematycznemu wykonywaniu ćwiczeń możliwe jest zachowanie prawidłowego funkcjonowania mózgu na zadowalającym poziomie do późnych lat życia. Warto wiedzieć, że mózg nieustannie się zmienia. Jego plastyczność sprawia, że negatywne skutki starzenia się można dość mocno odsunąć w czasie. Z biegiem lat umysł zaczyna gorzej funkcjonować w sferze poznawczej. Dlatego właśnie nieustannie popularyzowane są treningi określane czasem mianem brain fitness. Jakie są najważniejsze zasady, którymi należy się kierować podczas wykonywania ćwiczeń?
- Nowość – podejmowanie nowych aktywności, zmienianie pokonywanych tras czy szukanie nowego hobby – wszystko to angażuje mózg i zachęca go do podjęcia działania.
- Różnorodność – im większe zróżnicowanie zadań wykonywanych w ciągu dnia, tym lepiej. Codzienne rozwiązywanie krzyżówek nie przyniesie efektu. Jednak przeplatane rysowaniem, liczeniem, rozwiązywaniem zagadek, a także angażowanie zmysłu słuchu – z pewnością wpłynie korzystnie na zdolności poznawcze.
- Wyzwanie – ćwiczenia nie powinny być zbyt proste. Wówczas nie angażuje to struktur na tyle, aby były w stanie się wzmacniać i rozwijać. Potwierdzają tę tezę badania wskazujące na wolniejsze starzenie się mózgu u osób, które nieustannie się uczą czegoś nowego.
- Odpoczynek – po każdym dniu potrzebny jest relaks i czas na przyswojenie zdobytych informacji. Każdy senior powinien dbać o sen! Ważne jest zaopatrzenie się w wygodny materac – np. marki www.hilding.pl – oraz wyznaczenie sobie sztywnych godzin kładzenia się do łóżka.
Zdrowy umysł w życiu codziennym
W celu trenowania mózgu nie trzeba wcale poświęcać czasu na żmudne rozwiązywanie ćwiczeń. Można wpleść pewne aktywności w schema dnia. Przede wszystkim – kontakty z ludźmi. Formułowanie wypowiedzi, zapamiętywanie, słuchanie i przetwarzanie informacji – wszystko to angażuje różne obszary mózgu i jest wręcz idealną gimnastyką dla umysłu. Kolejny prosty zwyczaj to liczenie cen podczas zakupów. Sumowanie kosztów i szacowanie wartości rachunku już po kilku dniach poprawi zdolność koncentrowania się na określonych zadaniach.
Dla zdrowia umysłu korzystne jest też zapamiętywanie prostych rzeczy. Można uczyć się na pamięć numerów telefonów do bliskich osób, a także przygotowywać listę zakupów w głowie, a nie na kartce papieru. Rozwijać mózg można też podczas opowiadania wnukom bajek! Kreowanie historii na bieżąco, lub przywoływanie fabuły z pamięci to doskonały sposób na zaangażowanie umysłu.
Mózg rozwija się też w sytuacjach przełamywania rutyny. Pisanie lewą ręką, czytanie książki w kawiarni zamiast w domu, odstępstwo od tradycyjnej kolejności czynności wykonywanych o poranku. Wszystko to jest bodźcem do wytworzenia nowych połączeń między neuronami. Połączenia powstają też podczas poznawania nowinek, uczenia się obsługi nieznanych dotąd urządzeń lub podejmowania nietypowych rodzajów aktywności fizycznej.
Przykłady ćwiczeń dla seniorów
Coraz częściej seniorom poleca się też wykonywanie specjalistycznych ćwiczeń, które są projektowane przez specjalistów i mają za zadanie efektywnie stymulować jak największą powierzchnię mózgu do pracy.
- Tworzenie ciągów słownych – dopisywanie nowych słów biorąc pod uwagę, że ostatnia litera każdego słowa, jest jednocześnie pierwszą literą kolejnego.
- Szeregi cyfr – dokonywanie różnych obliczeń w ciągach cyfr to wymagające i angażujące ćwiczenie, które warto uwzględnić w swoim planie dnia.
- Skojarzenia – dopisywanie skojarzeń do podanych słów to bodziec pobudzający kreatywność.
- Uzupełnianie przysłów – wymaga przywoływania fraz zapamiętanych jeszcze w dzieciństwie.
- Kończenie wyrazów – dopisywanie liter do podanych początków słów ma na celu utworzenie nowych wyrażeń.
- Czytanie do góry nogami – do wykonania tego zadania potrzebna jest jedynie ulubiona książka.
- Literowanie wstecz – to ćwiczenie można wykonywać nawet na spacerze! Nie trzeba poświęcać mu osobnych pokładów czasu.
Dzięki systematycznemu wykonywaniu tych ćwiczeń można wiele zyskać. Znacznie poprawia się percepcja i uważność. Łatwiejsze staje się skoncentrowanie na wykonywanej czynności, rozwojowi ulega kreatywność, refleks, elastyczność myślenia, a także koordynacja.
Pamięć, a zdrowy styl życia
Na pamięć wpływa wiele różnych czynników. Jednym z nich jest wyżej wspomniana aktywizacja umysłu. Znaczenie mają jednak również pozostałe czynniki składające się na tryb życia prowadzony przez daną osobę. Przede wszystkim – dieta. Jadłospis seniora powinien być zbilansowany tak, aby dostarczał organizmowi wszelkich niezbędnych składników odżywczych. Również aktywność fizyczna odgrywa pewną rolę w warunkowaniu jakości procesów poznawczych. Jednak najważniejszy jest sen. Uregulowany rytm dobowy to podstawa dobrego samopoczucia. W sypialni warto umieścić wygodny i komfortowy materac – np. Hilding Electro, wyznaczyć konkretne godziny snu, zamontować zaciemniające rolety i zadbać o wyciszające rytuały przed udaniem się do łóżka.
O funkcje poznawcze można dbać! Umysł seniora nie musi funkcjonować powoli i nieefektywnie. Systematyczne wykonywanie określonych ćwiczeń to recepta na dłuższe funkcjonowanie w zdrowiu i z dobrą pamięcią.
